De ruigpootbuizerd lijkt op een gewone buizerd maar is met ervaring altijd te herkennen. De ruigpootbuizerd is iets groter dan de gewone buizerd, met wat langere vleugels. Maar het duidelijkste kenmerk is de contrasterende witte staart (boven en onderzijde) in combinatie met donker uiteinde en donkere bovenvleugel (stuit). Ruigpootbuizerds hebben altijd donkere polsvlekken en geen ‘komma’ zoals lichte buizerds.

(foto: Wim van Yperen, blauwe kiekendief en ruigpootbuizerd)

De soort broedt in Scandinavië en verder oostwaarts. Het aantal broedparen en de verspreiding varieert van jaar tot jaar. Dit komt doordat het aantal lemmingen –de belangrijkste prooi van ruigpootbuizers in de zomer- van jaar tot jaar sterk verschilt. Het zijn trekvogels, die overwinteren van Zuid Scandinavië tot op de Balkan. Ook in Nederland overwinteren ruigpootbuizerds. Het gaat om kleine aantallen van september tot april. Ze worden hier het meest waargenomen langs de kust (vooral in het noorden van het land).

Ruigpootbuizerds zijn gespecialiseerd in het jagen op kleine zoogdieren (in Nederland vooral muizen). De ruigpootbuizerd jaagt veelal biddend. Daarnaast gebruiken ze ook standjacht. Ze jagen vooral in open gebieden.

(Figuur overgenomen van waarneming.nl.) De figuur toont het totaal aantal geregistreerde waarnemingen per jaar. In sommige jaren overwinteren veel meer ruigpootbuizerds in Nederland. Bijvoorbeeld in 2011 werden uitzonderlijk veel ruigpootbuizerds gezien, waarschijnlijk een gevolg van de hoge broedsuccessen dat jaar in Scandinavië.

De soort broedt op de toendra en de overgangszone tussen toendra en taiga. In jaren met veel knaagdieren broeden ze ook in bosgebieden met grote open vlakten.